Cân nhắc chuyến bay chỉ cần có một phi công

Ảnh minh họa: Alama

Điều này sẽ giảm chi phí và giảm bớt áp lực do thiếu phi hành đoàn, nhưng đề xuất này đang khiến một số người lo lắng về vấn đề an toàn.

Theo Bloomberg ngày 21/11, ít nhất 40 quốc gia, trong đó có cả Đức, Anh và New Zealand, đã đề nghị Cơ quan Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) ủng hộ các chuyến bay một phi công.

Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) cũng đã làm việc với các nhà sản xuất máy bay để xác định xem các chuyến bay một phi công sẽ hoạt động thế nào và chuẩn bị các quy tắc để giám sát các chuyến bay này. EASA cho biết các chuyến bay một phi công có thể bắt đầu vào năm 2027.

Kế hoạch trên không được cả hành khách và phi công ủng hộ.

Ông Tony Lucas, cơ trưởng lái máy bay Airbus SE A330 của hãng hàng không Qantas Airways và là Chủ tịch Hiệp hội Phi công Australia và Quốc tế, lo ngại rằng một phi công có thể bị quá tải trong trường hợp khẩn cấp khi chưa ai kịp tiếp cận buồng lái để trợ giúp.

Ông Lucas nói: “Những người ủng hộ điều này không phải là những người lái máy bay hàng ngày. Khi gặp vấn đề, mọi chuyện sẽ chuyển biến tồi tệ khá nhanh”.

Đó là những gì đã xảy ra trên chuyến bay 447 của hãng Air France trên đường từ Rio de Janeiro đến Paris vào ngày 1/6/2009. Khi máy bay đang bay ở độ cao 10.670 mét trên Đại Tây Dương và cơ trưởng đang nghỉ ngơi trong cabin, hai cơ phó trong buồng lái bắt đầu phát hiện số liệu tốc độ bị lỗi.

Vào thời điểm cơ trưởng đến buồng lái 90 giây sau đó, chiếc máy bay đã ở trong tình trạng ngừng hoạt động khí động học mà không thể phục hồi được. Chưa đầy ba phút sau, máy bay lao xuống nước, giết chết tất cả 228 người trên đó.

Ông Lucas cũng lo lắng về việc các phi công cấp thấp mất cơ hội được người có kinh nghiệm hướng dẫn nếu ngày càng nhiều chuyến bay một phi công.

Kế hoạch chuyến bay một phi công có nhiều thách thức. Vẫn chưa rõ điều gì sẽ xảy ra nếu một phi công gặp vấn đề sức khỏe hoặc bắt đầu lái máy bay một cách bất thường. Trong trường hợp chuyến bay một người lái, tự động hóa, công nghệ và hỗ trợ từ mặt đất sẽ phải thay thế người phi công thứ hai để đảm bảo chuyên môn, an toàn và tính kịp thời.

Hàng không đã hướng tới chuyến bay một phi công trong nhiều thập kỷ qua. Vào những năm 1950, buồng lái máy bay thương mại có nhiều người hơn, điển hình là có cơ trưởng, cơ phó, kỹ sư chuyến bay, hoa tiêu và điều hành viên vô tuyến điện. Những tiến bộ trong công nghệ dần dần khiến ba vị trí sau trở nên dư thừa.

Ông Janet Northcote, Giám đốc bộ phận truyền thông của EASA, đã viết trong một bức thư: “Chúng ta có khả năng loại bỏ phần nhân lực dư thừa cuối cùng khỏi buồng lái máy bay”.

Theo yêu cầu của EU gửi ICAO, một điều kiện để vận hành chuyến bay một phi công là ít nhất chuyến bay phải an toàn như khi có hai người điều khiển.

Vấn đề tâm lý

Tuy nhiên, Chủ tịch Boeing tại Đông Nam Á Alexander Feldman cho biết tại một hội nghị ở Bangkok tuần trước: “Rào cản tâm lý có lẽ khó hơn rào cản công nghệ. Đã có công nghệ dành cho chuyến bay một phi công. Vấn đề là làm thế nào để các nhà quản lý và người dân cảm thấy thoải mái”.

Bước đầu tiên sẽ là cho phép lái một mình khi máy bay đang bay. Đây thường là khoảng thời gian ít bận rộn hơn so với lúc cất cánh và hạ cánh. Điều đó sẽ cho phép phi công kia nghỉ ngơi trong cabin, thay vì ở trong buồng lái để điều khiển máy bay.

Bằng cách luân phiên nghỉ giải lao theo cách này, phi hành đoàn hai phi công có thể bay các tuyến đường dài hơn mà không cần sự trợ giúp và chi phí thuê thêm một cơ phó.

Cuối cùng, chuyến bay có thể hoàn toàn tự động với sự giám sát tối thiểu của phi công trong buồng lái. Theo EASA, hệ thống này có thể phát hiện nếu phi công mất khả năng lái vì bất kỳ lý do gì và sau đó tự hạ cánh máy bay tại một sân bay đã chọn trước. EASA cho biết phải tới năm 2030 mới có thể thực hiện các chuyến bay như vậy.

Trong khi đó, Hiệp hội Phi công Hàng không Quốc tế nói với ICAO trong một bài báo vào tháng trước: “Cho đến nay, chưa có gì an toàn hơn so với việc có một phi công thứ hai đủ điều kiện, được đào tạo bài bản có mặt trên máy bay”.

Ông Joe Leader, Giám đốc điều hành Apex (một hiệp hội hàng không tại New York tập trung vào trải nghiệm của hành khách) cho biết: “Hành khách của các hãng hàng không thương mại hoàn toàn mong đợi và xứng đáng bay những chuyến bay có hai phi công trong buồng lái”.

Cơ quan Hàng không Dân dụng Anh cho biết trong một bức thư rằng chuyển sang chuyến bay một phi công có thể ảnh hưởng đến các lĩnh vực như đào tạo phi hành đoàn và yêu cầu y tế, cũng như sức khỏe tâm thần và sự hài lòng trong công việc.

Hội đồng Điều phối Quốc tế của Hiệp hội Ngành hàng không vũ trụ đang thúc giục ICAO đưa ra lộ trình cho các chuyến bay một phi công điều khiển trong các giai đoạn bay an toàn.

EASA cho biết họ nhận thức được những lo ngại về các chuyến bay một phi công và giải quyết chúng là một phần của quá trình.