Cách Elon Musk dùng tiền để ghi điểm chính trị

Tỷ phú Elon Musk đã được chào đón ở Pennsylvania như một người hùng, khi thể hiện sức mạnh tài chính của người giàu nhất thế giới.

Không còn là những bài phát biểu thông thường như ba ngày vận động tranh cử trước bang chiến trường này, ông Musk tối 19/10 trao tấm séc trị giá một triệu USD cho một người tham dự ngẫu nhiên tại sự kiện ở thành phố Harrisburg.

Tỷ phú Mỹ hứa hẹn sẽ tặng một triệu USD mỗi ngày cho những người ở các bang chiến trường ký vào kiến nghị ủng hộ quyền tự do ngôn luận và quyền mang vũ khí trong hiến pháp Mỹ, một phần trong dự án của America PAC, siêu ủy ban hành động chính trị (PAC) ủng hộ cựu tổng thống Donald Trump.

Mục tiêu của Musk là thu hút được chữ ký của gần một triệu cử tri đi bỏ phiếu ở các bang chiến trường, góp phần tăng cơ hội thắng cử của ông Trump. Chiến thuật "vung tiền" này được một số người ủng hộ ca ngợi vì có thể lôi kéo lượng đáng kể số người quan tâm mà không cần phải mua quảng cáo truyền hình đắt tiền ở bang chiến trường.

Sáng kiến thưởng một triệu USD mỗi ngày này có thể được coi là dấu hiệu khác cho thấy tỷ phú Mỹ đang rất nghiêm túc và quyết tâm giúp Trump chiến thắng đối thủ đảng Dân chủ Kamala Harris. Musk đã quyên góp ít nhất 75 triệu USD cho America PAC để chi cho các hoạt động vận động giúp cựu tổng thống.

Tỷ phú Elon Musk phát biểu tại sự kiện ở Harrisburg, bang Pennsylvania ngày 19/10. Ảnh: AP

Đồng thời, giới quan sát cho rằng ông Musk dường như cũng đang không tiếc tiền đầu tư cho tham vọng chính trị của riêng mình.

Vài tuần sau khi Musk công khai ủng hộ Trump hồi tháng 7, cựu tổng thống cho biết nếu đắc cử, ông sẽ đưa tỷ phú này vào chính quyền mới. Trump hứa hẹn sẽ bổ nhiệm Musk làm người đứng đầu Bộ Hiệu suất Chính phủ (DOGE).

"Ông ấy là doanh nhân tuyệt vời và là người rất giỏi về cắt giảm chi phí", ông Trump nói trong cuộc phỏng vấn với Fox News đầu tháng này, mô tả Musk sẽ là "Bộ trưởng cắt giảm chi phí".

Tỷ phú Mỹ cũng đã đề cập tới vai trò tiềm năng này trong các phát biểu gần đây. "Tôi dự định sẽ làm rất nhiều việc để cải thiện hiệu suất làm việc của chính phủ", Musk nói với đám đông khoảng 1.200 người tại sự kiện ở ngoại ô Philadelphia tối 18/10.

Tại sự kiện ở Pittsburg ngày 20/10, Musk cho rằng đó sẽ là công việc dễ dàng nếu không vấp cản trở từ những người muốn bảo vệ lợi ích. "Họ sẽ không vui vì điều đó, nhưng người dân Mỹ sẽ vui vì tiền thuế được chi tiêu hợp lý hơn nhiều", ông nói.

Ông Musk ban đầu gây chú ý từ những bình luận về cắt giảm quy định mà theo ông đã "bóp nghẹt" các công ty. Tuy nhiên, điều khiến cử tri quan tâm và háo hức đón chờ hơn là tầm nhìn về cắt giảm chi tiêu chính phủ mà Musk dự định tiến hành.

Khoảng 1.500 người tham dự sự kiện của Musk ở Harrisburg về cơ bản muốn biết liệu ông sẽ làm gì tại DOGE nếu ông Trump tái đắc cử. Họ cho rằng với kinh nghiệm của Musk trong việc vượt qua bộ máy quan liêu để phóng thành công tên lửa vào không gian và cắt giảm số lượng lớn nhân sự sau khi mua lại Twitter, tỷ phú này là người phù hợp để đảm nhận vai trò ở DOGE.

"Ông ấy đã làm được một số việc ở Twitter, dù gây tranh cãi, như sa thải 80% nhân viên. Tôi hy vọng có thể thấy những điều đó trong chính phủ mới. Tôi muốn tìm hiểu về tầm nhìn của ông ấy", Brian Hunt, kỹ sư hạt nhân 38 tuổi, nói.

Một số người khác cũng có chung mong đợi. "Nó giống như việc bạn sẽ đi vào với một chiếc rìu và xóa bỏ gần một nửa vị trí không cần thiết trong chính phủ. Điều đó thật tuyệt", Luke Shaffner, người tham dự 39 tuổi đến từ Carlisle, bang Pennsylvania, nói.

Musk đã không nói cụ thể về cách sẽ cắt giảm chi phí, song ông gợi ý các viên chức có thể bị đánh giá dựa trên hiệu suất làm việc và có thể bị sa thải nếu lãng phí tiền bạc.

"Nếu mọi người nhận thức được họ sẽ bị sa thải nếu lãng phí tiền thuế của dân, tình hình sẽ lập tức được cải thiện", ông nói ngày 17/10.

Tại sự kiện khác ngày 18/10, Musk nói thêm rằng ông muốn một số nhân viên chính phủ phải thôi việc trong hai năm. "Điều này không phải là tàn nhẫn hay khiến mọi người không thể trang trải các khoản thế chấp. Chỉ là chúng ta có quá nhiều người trong chính phủ", ông nói.

Tỷ phú Elon Musk (phải) đứng cạnh ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump tại sự kiện ở Butler, bang Pennsylvania ngày 5/10. Ảnh: AP

Bằng cách ủng hộ Trump và công khai bày tỏ lập trường về nhiều vấn đề chính sách, Musk đang từng bước dấn sâu hơn vào chính trị, theo giới quan sát. Tim Higgins, nhà phân tích của WSJ, cho rằng dù Musk đang nỗ lực vận động ủng hộ Trump, ông cũng giống như một ứng cử viên khi tham gia các sự kiện với cử tri.

Những động thái của Musk đang giúp ông thu hút nhiều người ủng hộ trung thành, đặc biệt là trong đảng Cộng hòa, nơi tỷ lệ ủng hộ dành cho ông là 62%. Giới quan sát cho rằng khả năng tạo tiếng vang truyền thông và định hướng dư luận trên các nền tảng xã hội như X của Musk cũng có thể mang lại giá trị cho chiến dịch Trump.

Hoạt động chính trị của tỷ phú Elon Musk đã tạo thêm mối quan hệ phức tạp giữa tiền bạc, quyền lực và tầm ảnh hưởng trong chính trị Mỹ. Sự ủng hộ nhiệt thành mà ông dành cho cựu tổng thống Trump và nguồn tài trợ lớn đã đưa ông đi đầu về truyền thông chính trị đương đại, nhưng cũng kéo theo nhiều tranh cãi, theo các nhà phân tích.

"Nếu Trump thua, tôi tiêu đời", Elon Musk nói về ván cược của bản thân trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ khi trả lời phỏng vấn trên Fox News hôm 7/10.