Britney Spears - Nạn nhân của văn hóa Mỹ

Framing Britney Spears là bộ phim tài liệu do New York Times sản xuất. Tác phẩm đi sâu phân tích một cách ngắn gọn nhưng sống động sự nghiệp đỉnh cao, đời tư bê bối cũng như vụ kiện cáo quyền giám hộ hợp pháp gây tranh cãi của chủ nhân bản hit Baby One More Time với cha.

Nữ nghệ sĩ bị truyền thông bóp nghẹt

Bộ phim đã điểm lại một số khoảnh khắc khó xử của Britney Spears trước truyền thông. Năm lên 10, nữ ca sĩ được người dẫn chương trình Ed McMahon hỏi đã có bạn trai hay chưa. Tiếp đến, giữa thời kỳ đỉnh cao đầu tiên của sự nghiệp, trong một cuộc họp báo, Britney Spears nhận được câu hỏi về trinh tiết của mình.

Sau đó, hình ảnh Britney Spears trong những sinh hoạt đời thường: đầu bù tóc rối đi mua đồ ăn nhanh, ngồi bất động ở ghế sau xe hơi, rầu rĩ trong một nhà hàng… liên tiếp bị tung lên mặt báo. Khoảng năm 2007, ống kính phóng viên ghi lại hình ảnh nữ ca sĩ với cái đầu cạo trọc và đôi mắt thâm quầng - biểu hiện rõ ràng tình trạng kiệt quệ và bất ổn về tâm lý.

Đây là sản phẩm của thời kỳ tin đồn và ảnh chụp lén lên ngôi trên các mặt báo lá cải. Chúng trường tồn trong ký ức văn hóa tập thể Mỹ, gắn liền với các bức ảnh chế, truyện cười châm biếm hay những mẩu chuyện trà dư tửu hậu.

Nhưng không một bức ảnh, hay các dòng tin về Spears xuất hiện trên mặt báo khi ấy đề cập tới mặt trái thành công quá sớm hoặc tình trạng tâm thần bất ổn của nữ ca sĩ trong năm 2008 hay quyền bảo hộ hợp pháp đã bóp nghẹt cuộc đời cô suốt 13 năm sau đó.

Theo The Guardian, với thời lượng 75 phút, Framing Britney đã lục tìm trong kho dữ liệu khổng lồ về Britney Spears, từ ngày thơ ấu được truyền thông săn đón thời kỳ tiền Internet tới đỉnh cao sự nghiệp gắn liền với phòng thu và thành công của các bản hit như Baby One More Time hay Oops I Did It Again... Chuyện tình chóng vánh với Justin Timberlake, cuộc hôn nhân chóng vánh cùng vũ công Kevin Federline, làm mẹ, và rồi, gục ngã cũng được điểm lại.

Đằng sau quyền bảo hộ gây tranh cãi

Bộ phim cũng dành thời lượng đáng kể đề cập và lập luận chống lại việc cha của Britney Spears, ông Jamie Spears, được trao quyền giám hộ hợp pháp con gái 39 tuổi cùng khối tài sản hàng tỷ USD vẫn đang sinh lời của cô.

Trên phim, Adam Streisand, một luật sư tại Los Angeles chuyên về thỏa thuận giám hộ, đã kể lại cuộc gặp gỡ Britney Spears ngay sau khi nữ ca sĩ đi khám tâm thần không tự nguyện năm 2008. Trong cuộc gặp, Spears chấp nhận sự giám hộ với một điều kiện: người giám hộ không phải cha mình. Tuy nhiên, Streisand đã không thể đồng hành với Britney Spears đến cuối vụ việc.

Ê-kíp sản xuất Framing Britney Spears cũng phỏng vấn nhiều nhân vật liên quan khác, đáng chú ý hơn cả là Felicia Culotta và Kevin Tancharoen. Culotta là trợ lý cũ của Spears trong khi Tancharoen là vũ công kiêm giám đốc lưu diễn cho nữ ca sĩ giai đoạn 1999-2004.

Cả hai đều chứng thực sự nghiệp của Britney Spears đều do một tay cô gây dựng mà không có sự can thiệp của bất kỳ thành viên gia đình hay người thân nào.

Dù dành nhiều thời gian đề cập tới mâu thuẫn đằng sau vụ kiện liên quan đến quyền bảo hộ hợp pháp giữa Britney Spears và cha, với phần thua nghiêng về nữ ca sĩ, Framing Britney Spears cũng đề cập tới trường hợp của cô, với tư cách nạn nhân của nền văn hóa đại chúng.

Nạn nhân của văn hóa Mỹ

Câu chuyện trong Framing Britney Spears là tiếng nói tiếp theo hòa vào chủ nghĩa xét lại nền văn hóa giải trí Mỹ, đặc biệt trong cách truyền thông thập niên 1990 trở về trước đối xử với các nữ nghệ sĩ. Xu hướng này một phần chịu ảnh hưởng bởi phong trào MeToo, giúp nhiều nghệ sĩ có cơ hội giãi bày nỗi đau khi trở thành nạn nhân của những hành vi quấy rối, xâm hại tình dục.

Ánh hào quang sự nghiệp của Britney Spears gắn liền với sự gò ép để vừa vặn với tiêu chuẩn kép trong xã hội Mỹ. Một cô gái trẻ cần bốc lửa, nhưng phải tuyệt đối trinh trắng. Để giành được tình cảm của công chúng, một nữ nghệ sĩ cần gợi tình hết sức, nhưng tuyệt đối không được gợi dục.

Công chúa nhạc pop một thuở đã vươn lên hàng siêu sao trong hoàn cảnh, mà như nhà phê bình Wesley Morris của Times đã chỉ ra trong phim, trắng đen lẫn lộn. Đó là thời kỳ truyền thông khao khát những câu chuyện giật gân tầm cỡ vụ ngoại tình của Bill Clinton với cô thực tập sinh Monica Lewinsky.

Không chỉ chịu cảnh cánh đàn ông săn đuổi mình, theo đúng nghĩa đen, với ống kính liên tục chớp đèn khắp hang cùng ngõ hẻm Los Angeles và khủng hoảng đời tư bị tung hê trên mặt báo, Britney Spear còn bị công khai xúc phạm trên sóng truyền hình. Năm 2008, trò chơi trên truyền hình Family Feud đã đặt câu hỏi “Năm nay Britney Spears mất gì?”. Câu trả lời là "tâm trí, con cái và phẩm giá".

Framing Britney Spears khép lại bằng một sự thật khó lòng chối cãi. Britney thoắt ẩn thoắt hiện trước truyền thông, còn người hâm mộ không ngừng đào xới, xâu chuỗi, đưa ra các thuyết âm mưu dựa trên hình ảnh và câu chữ trong loạt bài viết thần tượng đăng Instagram…

Sự quan tâm không chỉ thể hiện tình cảm yêu mến khán giả dành cho Britney Spears. Nó còn cho thấy mặt trái của nền văn hóa đại chúng trong quá khứ, và cả hiện tại. Khán giả khao khát tin tức giật gân, còn truyền thông làm mọi cách để đáp ứng nhu cầu ấy, bất chấp việc tình dục hóa hình ảnh nghệ sĩ hay gây tổn hại sức khỏe tâm thần của họ.

Cũng trong năm 2008, sau khi được trao quyền giám hộ con gái, Jamie Spears đã cho phép MTV làm phim tài liệu về Britney, ngay thời điểm con gái ông vẫn chưa ổn định trở lại. “Nếu tôi không bị đặt dưới sự giới hạn hành vi như bây giờ, với tất cả đám bác sĩ và luật sư đó, hay những người soi mói mình mỗi ngày cùng hàng đống thứ lằng nhằng khác, nếu không có chúng, tôi sẽ cảm thấy tự do và được sống là chính mình”, cô nói.