Cách đây 10 năm, Silmido – một tác phẩm điện ảnh gây chấn động dư luận Hàn Quốc, và trở thành bộ phim đầu tiên tại Hàn Quốc thu hút được hơn 10 triệu khán giả đến rạp. Đặc biệt không theo công thức ăn tiền của Hollywood, trong phim không có bóng dáng phụ nữ.
ảnh minh họa
Tagline quảng bá trên poster của phim có ghi dòng chữ: Bí mật bị che giấu suốt 32 năm cuối cùng cũng được bật mí!
Mở cửa vào quá khứ bí ẩn
Mùa Đông 1968, thời điểm chiến tranh lạnh hai miền Triều Tiên đang ở đỉnh điểm, 31 biệt kích Bắc Triều Tiên lẻn qua Bàn Môn Điếm, biên giới được canh gác chặt chẽ nhất thế giới, và đột nhập vào vườn cây rậm rạp phía sau dinh tổng thổng. Họ suýt ám sát thành công Tổng thống Nam Hàn, tướng Park Chung-hee (cha của Park Geun-hye - nữ Tổng thống Hàn Quốc hiện nay) tại Seoul. Trên truyền hình trực tiếp sau đó, người sống sót duy nhất hô to: “Tao tới để cắt cổ thằng Park Chung-hee!”. Sự kiện này đã thôi thúc KCIA (Cơ quan tình báo Nam Hàn) bật đèn xanh cho một sứ mệnh trả đũa Bắc Hàn.
Ba tháng sau, quân đội Nam Hàn cũng tuyển chọn 31 người đàn ông, thành phần chủ yếu là các tử tù và những kẻ sống ngoài vòng pháp luật, với tên gọiĐơn vị 684. Họ được đưa đến Shilmido, một hoang đảo nằm ngoài khơi biển Hoàng Hải, để trải qua một khóa huấn luyện 2 năm cực kỳ khắc nghiệt. Sứ mệnh của Đơn vị 684 là lẻn qua biên giới, tìm đường đến Bình Nhưỡng, để ám sát lãnh đạo Kim Nhật Thành.
Vào lúc Đơn vị 684 sẵn sàng lên đường, giờ chót mối quan hệ giữa 2 miền Triều Tiên bất ngờ giảm nhiệt, sau khi Seoul có chiến lược mới: Lập lại mối quan hệ hữu nghị tốt đẹp hơn với Bắc Hàn, vì thế sứ mệnh được hủy bỏ. Điều kinh khủng là khi chẳng còn sứ mệnh nào, thì sự tồn tại của Đơn vị 684 bỗng trở thành… một “khối u” cần phải cắt bỏ. Những sĩ quan huấn luyện Đơn vị 684 trở thành sát thủ, giờ lại được KCIA chỉ thị phải “dọn sạch” đảo Shilmido như thể trại huấn luyện và các thành viên trên đảo chưa bao giờ tồn tại!Chẳng may, tin rò rỉ và Đơn vị 684 đã nổi loạn “dọn sạch” hoang đảo theo hướng ngược lại. Đơn vị 684 còn lại 23 người sau cuộc nổi loạn, quyết định trở về đất liền, trực chỉ đến dinh thự của tổng thống Nam Hàn Park Chung-hee, để “hỏi cho ra lẽ” và đòi lại công lý cho mình.
Điều kinh hoàng đã đến vào ngày 23/8/1971. Vào cái ngày bi thảm ấy, chính phủ tuyên bố tình trạng khẩn cấp khi thông báo một nhóm đàn ông có vũ trang cưỡng đoạt xe buýt, lao ra khỏi vòng vây của cảnh sát, giết chết một sĩ quan cảnh sát và một thanh niên vô tội. Họ đụng độ với một rào chắn của quân đội và sau một trận đấu súng trên đường phố Seoul, họ tự làm nổ tan xác mình bằng lựu đạn. 4 người sống sót bị bắt giữ và sau đó bị xử bắn.
Một cuộc cách mạng về kiểm duyệt
Bộ phim Silmido dựa theo một cuốn sách xuất bản năm 1999, phơi bày bí mật bẩn thỉu vốn bị chính phủ quân sự Nam Hàn khi ấy, được che giấu suốt 30 năm. Bộ phim lẽ ra không thể được thực hiện cho tới khi có sự hòa giải giữa 2 miền Triều Tiên theo “chính sách ánh dương” của cựu Tổng thống Hàn Quốc Kim Dae Jung.
Đạo diễn Kang Woo-suk, một trong những nhà sản xuất mát tay và dày dạn kinh nghiệm nhất của Hàn Quốc, được hãng phim Cinema Service giao 10 tỷ won (khoảng 8,5 triệu USD) để sản xuất Silmido. Quá trình bấm máy chủ yếu diễn ra tại Hàn Quốc, nhưng những cảnh tập luyện dưới nước thì quay tại Malta, cảnh tập luyện trong mùa Đông quay tại New Zealand.
Silmido, được công chiếu tại Hàn Quốc vào ngày 24/12/2003, 26 ngày chiếu đầu tiên thu hút hơn 6 triệu lượt người xem, doanh thu hơn 30 triệu USD. Silmido sau đó cũng thu về hơn 4,5 triệu USD tại Nhật, và gần 300 ngàn USD khi được phát hành hạn chế tại Mỹ. Silmido trở thành bộ phim đầu tiên đạt số lượng khán giả đến rạp là hơn 10 triệu người tại Hàn Quốc.
Tuy các nhà phân tích cho rằng sự thành công của bộ phim là do Kang hợp tác với những nam diễn viên được kính trọng nhất của Hàn Quốc (Sol Kyung-gu, Ahn Sung-ki và Jung Jae-yeong), nhưng động cơ của đạo diễn trong việc kể lại một trong những câu chuyện gây sốc nhất của Cuộc chiến tranh lạnh thì không thể bị bỏ qua.
Cách đây 3 thập niên, đạo diễn Kang chắc chắn sẽ bị bắt vì làm một bộ phim đầy sức thuyết phục về mặt chính trị giống như Lee Man-hee, một nhà làm phim bị bắt vào năm 1965 vì đã mô tả những người cộng sản một cách quá tích cực trong bộ phim Seven Women Prisoners từng bị chính quyền Nam Hàn cấm chiếu. May thay, thời thế đổi thay và sự can thiệp của chính quyền hiện tại vào ngành điện ảnh đã giảm bớt (từ cuối thập niên 1980) và do đó, điện ảnh Hàn Quốc đã phát triển tới mức được ca ngợi là “Hong Kong mới”.
Tuy nhiên, khác với những bộ phim ở đầu thế kỷ 21 mô tả người Bắc Triều Tiên một cách tích cực như trong các bộ phim ăn khách Shiri (1999) và Joint Security Area (2000), Silmido còn đi xa hơn và thách thức việc nới lỏng kiểm duyệt của chính quyền, bởi vì nó được dựa theo một sự kiện có thật, một sự kiện mà chính quyền Hàn Quốc chắc chắn muốn quên đi.
Hàn Quốc rúng động vì một bộ phim
Silmido được khen ngợi là bộ phim lôi cuốn nhất trong lịch sử điện ảnh Hàn Quốc và điều đó đã gây ra nhiều sự tự vấn lương tâm. Nó tập trung sự chú ý vào một sự thật lịch sử mà chính phủ không muốn nhắc tới: Cuộc chiến tình báo bí mật của Nam Hàn chống Bắc Hàn và cách đối xử đôi khi tàn nhẫn của Nam Hàn đối với công dân của họ, trước khi nước này bắt đầu quá trình dân chủ hóa vào năm 1987.
Việc phát hành bộ phim Silmido khiến công chúng chú ý đến Đơn vị 684. Năm 2006 chính phủ Hàn Quốc đưa ra một báo cáo chính thức về đơn vị này và về cuộc nổi dậy, lần đầu tiên chính thức thừa nhận sự tồn tại của nó. Chuẩn tướng Nam Dae Yeon cho biết 31 thành viên của biệt đội Silmido cấu thành Đơn vị 684 là một phần của một đội không lực. 7 người đã chết trong thời gian tập luyện khắc nghiệt, 20 người thiệt mạng trong vụ nổi loạn. 4 người sống sót sau cuộc nổi loạn thì bị hành quyết sau một phiên xử của tòa án binh năm 1972. Tướng Nam cho biết các tài liệu mô tả sứ mệnh của Đơn vị 684 không còn tồn tại, nhưng chính phủ không phủ nhận sứ mệnh của đơn vị lúc ấy là ám sát lãnh tụ Bắc Hàn, Kim Nhật Thành.
Sau khi Silmido công chiếu vài năm, Hàn Quốc bắt đầu thừa nhận nước này đã cử điệp viên đi chống lại Bắc Hàn và sử dụng chiến thuật tương tự mà Bắc Hàn đã sử dụng.
Từ sự thành công của Silmido, câu chuyện của các điệp viên đã được hé lộ. Dù biệt đội Silmido không bao giờ đến được Bắc Hàn, nhưng nhiều điệp viên của Nam Hàn thật sự đã làm được điều ấy. Jung Gil Ryong, 50 tuổi, một cựu điệp viên và là tổng thư ký của một tổ chức gồm các cựu điệp viên và bà con họ hàng của họ, cho biết có khoảng 200 trong số 1.100 thành viên của nhóm của ông đi tới Bắc Hàn để thực hiện các sứ mệnh của họ. “Tại Bắc Hàn, nhà nước bảo đảm rằng các điệp viên được đối xử như những anh hùng. Nhưng thái độ của chính phủ chúng tôi thì khác. Sau khi chúng tôi đã thực hiện nhiệm vụ, họ lại muốn chúng tôi biến mất”, Jung cho biết.
Ngày 19/5/2010, Tòa án quận Seoul (Seoul Central District Court) yêu cầu chính phủ Hàn Quốc phải trả 273 triệu won để bồi thường cho gia đình của 21 thành viên Đơn vị 684. Tòa án thấy rằng “các đặc vụ Silmido không được báo cho biết về mức độ nguy hiểm của quá trình tập luyện, và tính khắc nghiệt của cuộc tập luyện đã vi phạm các quyền cơ bản của con người”. Đồng thời cũng công nhận nỗi đau tinh thần mà chính phủ gây ra do không chính thức tiết lộ cái chết của các đặc vụ cho các thành viên gia đình của họ biết, mãi cho tới năm 2006 nếu không có sự xuất hiện của bộ phim Silmido. Người dân Hàn Quốc đã bắt đầu thực hiện các chuyến đi tới thăm Silmido, một hòn đảo hoang gần sân bay mới Incho.