Bài toán dành cho Fed ngày càng khó

Trong phần lớn thời gian năm ngoái, Powell hành động như Arthur Burns - cựu Chủ tịch Fed có quan điểm khá thoải mái với lạm phát. Nhưng gần đây, ông ngày càng trở nên giống Paul Volcker - một biểu tượng của Fed, nổi tiếng với quan điểm chống lạm phát.

Tuần này, Powell được dự báo tiếp tục giữ quan điểm đó trong phiên họp chính sách của Fed. Cơ quan này được kỳ vọng nâng lãi suất thêm 0,5% nữa.

Tuy nhiên, ít nhất thì đến hiện tại, Powell cũng chưa thể hiện sự ủng hộ với chính sách tiền tệ khắc nghiệt và suy thoái. Đây là điều mà Volcker đã làm 4 thập kỷ trước để đưa Mỹ thoát lạm phát. Dù Powell gần đây thừa nhận việc kiểm soát áp lực giá cả sẽ cần sự đánh đổi, ông vẫn tránh đề cập đến suy thoái.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và Chủ tịch Fed Jerome Powell. Ảnh: UPI

Điều này cũng dễ hiểu, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ sắp bước vào cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11. "Chủ tịch Fed không muốn nói thẳng ra là chúng ta cần một cuộc suy thoái. Tuy nhiên, ông ấy đã ám chỉ điều này nhiều lần", cựu Phó chủ tịch Fed Alan Blinder cho biết trên Bloomberg.

Ngày càng nhiều quan chức, trong đó Blinder, cho rằng để đưa lạm phát quay về mốc chấp nhận được, Mỹ cũng sẽ phải đánh đổi bằng GDP giảm và thất nghiệp cao, chứ chưa nói đến việc kéo lạm phát về mục tiêu của Fed là 2%. "Tôi ngày càng bi quan về cơ hội ổn định lạm phát mà không gây ra suy thoái", Bruce Kasman - kinh tế trưởng tại JPMorgan Chase & Co cho biết.

Trong một báo cáo công bố tuần trước, kinh tế trưởng tại Bloomberg Economics Anna Wong và các đồng nghiệp đánh giá xác suất Mỹ suy thoái năm nay là 25% và năm sau là 75%. "Suy thoái năm nay là không thể xảy ra, nhưng năm sau thì khó tránh", báo cáo viết.

Nhà đầu tư cũng đang quan tâm đến vấn đề này. Cuối tuần trước, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng vọt. Giá cổ phiếu cũng lao dốc do lo ngại Fed thắt chặt tiền tệ hơn nữa sau báo cáo cho thấy lạm phát Mỹ tháng 5 lập đỉnh 40 năm mới. Nhà đầu tư dự báo Fed nâng lãi suất thêm 0,5% trong tháng 7 và tháng 9. Một số nhà kinh tế cho rằng Fed đang bàn bạc khả năng nâng lãi thêm 0,75%.

Dù vậy, quá trình nâng lãi trong vài tháng tới còn phụ thuộc vào việc giới chức muốn hạ lãi suất đến đâu và sẵn sàng đánh đổi đến mức nào. Chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) - thước đo lạm phát ưa thích của Fed - tăng 6,3% trong tháng 4 so với cùng kỳ năm ngoái. Tốc độ này cao gấp 3 mục tiêu 2%. Còn nếu loại ra giá lương thực và nhiên liệu, mức tăng là 4,9%.

Ethan Harris - Giám đốc Nghiên cứu Kinh tế toàn cầu tại Bank of America cho rằng mức lạm phát chấp nhận được của Fed là 3%, sau đó sẽ dần hạ xuống. Việc này sẽ giúp họ không đẩy Mỹ vào suy thoái. "Hãy nhớ rằng Paul Volcker hồi xưa đã dừng lại khi lạm phát về 4%", Harris cho biết.

Cựu kinh tế trưởng tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Olivier Blanchard cho rằng Fed và các ngân hàng trung ương khác đã để lạm phát vượt tầm kiểm soát. Vì thế, các cơ quan này nên ngừng thắt chặt tiền tệ khi lạm phát xuống 3% và coi đó là mục tiêu mới, hơn là mạo hiểm đẩy nền kinh tế vào suy thoái chỉ để lạm phát về 2%.

Blinder cho biết Fed phải cân bằng giữa hai rủi ro. Lạm phát càng ở mức cao trong thời gian dài, khả năng nó kéo tụt nền kinh tế càng lớn. Đây chính là việc xảy ra vào thập niên 70, khi Burns - chủ tịch Fed khi đó và người kế nhiệm - Volcker khiến nền kinh tế rơi vào vào biến động lớn vì lạm phát.

Tuy nhiên, nếu hành động quá mạnh tay để giải quyết sức ép giá, Fed cũng sẽ tạo ra nhiều mối nguy hiểm. Cơ quan này có thể đẩy Mỹ vào suy thoái sâu, khiến tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt.

Nhà kinh tế học tại Deutsche Bank Peter Hooper - một trong những người đầu tiên tại Wall Street dự báo suy thoái - cho rằng Fed sẽ lặp lại sai lầm của Burns nếu để lạm phát tăng mạnh trong suốt nhiệm kỳ. Đây cũng là điều mà Powell không muốn xảy ra.

Ít nhất thì hiện tại, Powell cũng có điều mà Burns không có: sự ủng hộ về mặt chính trị với mục tiêu chống lạm phát. Tổng thống Mỹ Joe Biden tháng trước đã họp với Powell. Gần đây, ông cũng liên tục nhắc lại rằng Fed được tự do làm những gì cơ quan này cho là cần thiết để kiềm chế giá.

Tổng thống Mỹ cũng nói rõ rằng ông coi lạm phát là vấn đề kinh tế số một với Mỹ. "Lạm phát là mối đe dọa với chúng ta", Biden cho biết trong cuộc phỏng vấn tuần trước trên ABC.