Bãi đá Stonehenge bí ẩn trường tồn

Anh quốc - đất nước đầu tàu của cuộc cách mạng công nghiệp, là nơi ghi dấu những lâu đài, thành quách tráng lệ vẹn nguyên của các đời vua chúa, nữ hoàng.

Ở một xứ văn minh, mọi thứ thường được giải thích một cách dễ dàng, khoa học nhất. Song, dù phát triển đến đâu, hiểu biết của loài người hiện tại vẫn quá nhỏ bé so với thiên nhiên vĩ đại, thậm chí so với chính chúng ta cách đây hàng ngàn năm. Công trình tượng đài cự thạch Stonehenge nằm ở miền Nam nước Anh và phía Tây xứ Wales là một ví dụ.

Trơ gan cùng tuế nguyệt

Nhìn từ xa, bãi đá cổ Stonehenge nổi bật, kỳ vĩ giữa thảm cỏ xanh ngút ngàn, nếu ai chưa từng thấy sẽ nghĩ rằng đây chỉ là bãi đá thông thường với những hình thù không có gì đặc biệt. Chỉ là những tảng đá lớn xếp chồng lên nhau, quây thành hình tròn, đứng trơ lơ giữa trời đất bao la. Nhưng quan sát thật kỹ sẽ thấy hình trên cỏ được tạo ra với độ chính xác lý tưởng. Các hình vẽ trong vùng Stonehenge thuộc loại đặc biệt: Đất ở đây không hề bị động tới, nhưng cấu trúc của cọng cỏ bên trong các vòng đã thay đổi, như thể cỏ tự "nằm" theo một trật tự cần thiết. Những hình vẽ xuất hiện ở khu vực này đã làm cho các nhà nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới rối trí.

Các nhà khảo cổ cho rằng các cột đá này được dựng lên từ khoảng 2500-2000 năm trước Công nguyên dù các vòng đất xung quanh được xây dựng sớm hơn, khoảng 3100 năm trước Công nguyên. Khu vực này và khu vực xung quanh đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới năm 1986. Nhưng Stonehenge vẫn là một trong những nơi bí ẩn nhất trên hành tinh. Cho tới nay vẫn chưa có thể nói được ai đã tạo ra những tảng đá lớn đó và để làm gì. Ban đầu công trình là một vòng tròn gồm 30 khối đá đứng thẳng (mỗi khối nặng 25 tấn), nối với nhau bằng những thanh ngang, bên trong vòng tròn còn có 5 cặp khối đá có thanh ngang ở trên.

Theo nghiên cứu của Đại học Sheffield, Stonehenge chính là minh chứng cho những cộng đồng nông nghiệp xuất hiện đầu tiên ở Anh. Xây dựng Stonehenge là một công việc lớn lao, đòi hỏi sự lao động cật lực của hàng ngàn người để có thể di chuyển những hòn đá khổng lồ từ miền tây xứ Wales xa xôi, tạo hình và dựng chúng lên. Các chuyên gia đánh giá, bản thân công việc, chính nó đã kéo mọi người xích lại gần nhau, tạo tiền đề cho sự thống nhất. Theo đó, phong cách nhà ở, đồ gốm và các loại công cụ khác đều được sử dụng theo cùng một cách dọc từ quần đảo Orkney đến bờ biển phía nam.

Bí ẩn nhiều lời giải

Không biết chính xác đã có bao nhiêu nhà khoa học tìm đến địa điểm linh thiêng, kỳ thú này để nghiên cứu giá trị lịch sử, hoặc ít nhất là lý do để người xưa xây dựng Stonehenge, nhưng mỗi người đều ra về với một kết quả khác nhau. Về phương pháp xây dựng thì tương đối giống nhau. Stonehenge bắt đầu được xây dựng vào thế kỷ 19 trước Công nguyên và được hoàn tất vào vài trăm năm sau đó. Người ta đã đục ra những khối đá lớn, sau đó lăn chúng hoặc chở theo đường sông để đưa đến nơi xây dựng. Tại đó các tảng đá được chôn xuống đất 1 mét. Đá ở đây có 2 loại: những khối cứng chắc để tạo ra vòng ngoài của công trình và những khối đá mềm hơn lấy từ các vỉa than và quặng (do đó chúng được gọi là đá xanh), tạo ra vòng trong của Stonehenge. Các nhà khoa học cho biết những tảng đá xanh được lấy từ núi Prezeli, nằm cách Stonehenge khoảng 200 km, đủ để thấy người cổ xưa, khi chỉ có dây thừng và gậy, đã phải tốn bao nhiêu nỗ lực và sinh mạng để di chuyển chúng.

Tuy nhiên, giả thuyết về mục đích xây dựng công trình thì còn nhiều bí ẩn. Có giả thuyết thậm chí còn cho rằng người ngoài hành tinh cùng tham gia xây dựng lên Stonehenge!  Giới khoa học Mỹ thì đánh giá, Stonehenge cũng có ý nghĩa đặc biệt đối với người Anh thời tiền sử. Người tiền sử chọn nơi này vì những ý nghĩa tôn giáo đặc biệt của nó. Họ nghĩ đây chính là "trung tâm của thế giới". Điều này có thể giải thích tại sao có 8 di tích trong khu vực Stonehenge được sắp thẳng hàng theo điểm chí (Đông chí, Hạ chí), một số chưa từng thấy xuất hiện ở bất cứ nơi nào khác.

Nhiều ý tưởng từng được đưa ra tranh luận trong nhiều thập kỷ như: đài thiên văn thời tiền sử, đền thờ Mặt trời hay đền thờ của các tu sĩ cổ đại... Dù vậy cho tới nay người ta vẫn chưa thể làm rõ mục đích ban đầu của nó. Trong những năm gần đây, giới khoa học đặt nhiều niềm tin cho 2 giả thuyết chính: đó là không gian dùng trong việc chữa bệnh hoặc là một nơi liên quan đến người chết.

Các nhà khảo cổ học phối hợp với dự án của ĐH Sheffield khẳng định có đến 240 người được chôn cất trong khu nghĩa trang Stonehenge, tất cả đều được hỏa thiêu. Trong thời kỳ đầu, rất ít người được an táng tại đó nhưng sau này, con số ngày càng tăng dần theo thời gian khi dòng họ này có nhiều con cháu hơn. Những chiếc xương này được lấy từ khu nghĩa trang Stonehenge. Các bằng chứng cho biết niên đại của những mẩu xương này vào khoảng 3000 năm trước Công nguyên, cùng khoảng thời gian mà người ta bắt đầu xây dựng khu đất bí hiểm này. Những chiếc xương khác là bằng chứng khiến các nhà khảo cổ học tin rằng người ta vẫn tiếp tục sử dụng địa điểm này làm nghĩa trang trong khoảng 500 năm sau đó (2500 năm trước Công nguyên).

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu dự án Stonehenge Riverside lại phủ nhận tất cả các khả năng đó và cho rằng đây là tượng đài mang tính biểu tượng.